کاهش 25 درصدی واردات ایران از چین

روزنامه آرمان - حسین حلاج: هرچند تراز تجاری ایران با چین در پنج ماهه نخست سال جاری میلادی منفی ۷۵۰ میلیون دلار بوده، اما آمار‌ها گمرگ نشان می دهد واردات محصولات چینی به ایران نسبت به سال گذشته ۲۵ درصد کاهش یافته است.

برجام فرصت تازه ای در اختیار ایران قرار داده است تا شرکای تجاری خود را تغییر داده و متنوع تر کند. چین در سال‌های اخیر جزو اصلی ترین شرکای تجاری ایران بوده است و هر چند همچنان در بسیاری از زمینه‌ها چشم بادامی‌ها شریک اصلی ایران هستند، اما روند‌های موجود از تمایل ایران به کاهش واردات اجناس چینی حکایت دارد.

روابط تجاری ایران و چین

آغاز روابط تجاری عمده میان ایران و چین در دوران معاصر به سال ۱۹۷۱ میلادی باز می گردد. از این تاریخ عمده واردات چین از ایران در حوزه نفت و انرژی صورت گرفته است و تا به امروز نیز این نوع از مراودات تجاری میان ایران و چین ادامه دارد. بعد از انقلاب اسلامی، حجم تجارت سالانه این دو کشور از ۲۰ میلیون دلار آغاز شده و به عددی نزدیک به ۴۰ میلیارد دلار در سال ۹۴ رسیده است. این در حالی است که بهمن سال گذشته، رئیس جمهور ایران وعده داد طی ۱۰ سال آینده حجم مبادلات تجاری ایران و چین به ۶۰۰ میلیارد دلار در سال بالغ خواهد شد.

در همین ارتباط، منابع خبری بهمن سال گذشته از قول نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین خبر دادند که هدفگذاری رسیدن به سالانه ۶۰۰ میلیارد دلار تبادلات تجاری، چیزی دور از ذهن نیست. مجیدرضا حریری در توضیح این مطلب گفته بود:«اکنون تبادلات تجاری ایران و چین ۴۰ میلیارد دلار است که قرار است ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش یابد، و بنا بر این برنامه‌ریزی، روابط ایران و چین باید ظرف ده سال آینده به ۶۰۰ میلیارد دلار برسد که این رقم معادل تبادلات تجاری حداقل ۶۰ میلیارد دلاری در هر سال است.»

تراز تجاری ایران و چین

مراودات تجاری ایران و چین همواره با تراز تجاری منفی ایران همراه بوده است. اما در این معادله اگر صادرات نفت و انرژی ایران به چین لحاظ شود، تراز تجاری ایران در تمامی سال ها مثبت رقم می خورد. در سال ۹۰ واردات ایران از چین معادل ۴۴/۷ میلیارد دلار و صادرات ایران به این کشور معادل ۵۵/۵ میلیارد دلار بوده است. این رقم در سال ۹۱ معادل ۵۱/۵ میلیارد دلار بوده است در حالی که ایران در این سال، معادل ۱۸/۸ میلیارد دلار از چین واردات داشته است.

صادرات ایران در سال ۹۲ به چین معادل ۴۵/۷ میلیارد دلار بوده و در این مدت از چین معادل ۸۷/۹ میلیارد دلار واردات داشته است. صادرات چین به ایران در سال ۹۳ معادل ۷۲/۱۲ میلیارد دلار و واردات این کشور از ایران در این سال معادل ۳۸/۹ میلیارد دلار بوده است. در سال ۹۴ چینی ها نزدیک به ۹ میلیارد دلار صادرات به ایران داشته و نزدیک به ۷ میلیارد دلار از ایران واردات داشته‌اند. اما اگر واردات چین از ایران در حوزه نفت و انرژی را لحاظ کنیم، آنگاه مشخص می شود که تراز تجاری ایران و چین دستکم منفی نبوده است.

صادرات و واردات

پیش از این منابع خبری از قول مدیر مرکز آموزش بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت نوشته بودند: « مواد شوینده و خشکبار همچون پسته، کشمش، بادام و زعفران و فرآورده‌های دریایی مثل ماهی، خاویار، میگو از دیگر ظرفیت‌های کالایی به چین محسوب می‌شود.» عباس خالقی‌تبار فرآورده‌های دامی، پوست، چرم، پای مرغ و همچنین سنگ‌های ساختمانی مرمر و گرانیت را از دیگر ظرفیت‌های صادراتی به چین عنوان کرده بود.

او همچنین گفته بود:« صنایع دستی مثل فرش و گلیم می‌تواند یکی از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های ما به چین باشد و صنایع غذایی مثل آب پرتقال، عکس، شکلات، مربا، کلم و گل‌کلم نیز از دیگر کالاهایی است که می‌تواند ظرفیت خوبی را برای صادرات به چین داشته باشد.» خالقی‌تبار در سال ۹۳، همچنین در رابطه با واردات عمده ایران از چین گفته بود:« عمده واردات ما از چین، شامل ماشین‌آلات، اقلام الکترونیکی، تبلت، موبایل و به تازگی نیز خودرو است.» با این همه در سال های اخیر حتی شاهد بوده ایم که البسه و پوشاک و لوازم خانگی بی کیفیت نیز از سوی چینی ها وارد بازار ایران می‌شوند. هرچند نمی توان مدعی شد که اجناس چینی به طور کلی بی کیفیت هستند، اما متاسفانه از تولیدات این کشور تنها کالاهای بنجل و بی کیفیت آن به دست مصرف کننده های ایرانی رسیده است؛ موضوعی که باعث شده تا اقبال ایرانیان به اجناس و کالاهای چینی کاهش یابد.

کاهش مبادلات تجاری

تراز تجاری ایران با چین در پنج ماهه نخست سال جاری میلادی منفی ۷۵۰ میلیون دلار بوده و در این دوره صادرات چین به ایران حدود شش میلیارد دلار گزارش شده است. به گزارش تسنیم، گمرک چین اعلام کرد مبادلات تجاری ایران و چین در ۵ ماه نخست سال جاری میلادی با کاهش ۲۵ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده است. بر اساس این گزارش صادرات چین به ایران در ژانویه تا می ۲۰۱۶ با افت ۲۳ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۹۵/۵ میلیارد دلار رسیده است. واردات چین از ایران نیز افت زیادی داشته است و با افت ۲۸ درصدی در ژانویه تا می امسال به ۲/۵ میلیارد دلار رسیده است. مبادلات تجاری ایران و چین در سال ۲۰۱۵ با افت بیش از ۳۴ درصدی مواجه شد و به حدود ۳۴ میلیارد دلار رسید. مبادلات تجاری ایران و چین در سال ۲۰۱۴ با رشد ۳۱درصدی مواجه شده و به رکورد ۵۱ میلیارد دلار رسیده بود.